Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі (ҚНРДА) клиенттердің шағымдарынан кейін «Фридом Финанс» акционерлік қоғамына тексерісті бастады.
Бұл туралы Caravan.kz медиа порталы.
КазТАГ агенттігінің мәліметінше, төрт шағым бұрынғы атқарушы директор Виталий Световойдың ықтимал заңбұзушылықтарына қатысты. Ол клиенттерге қаражатты тікелей өзіне аударуды ұсынып, тиімді инвестицияға уәде берген, алайда бұл ақшаны жеке мақсаттарда пайдаланғаны айтылуда. Ішкі тексерістен кейін Световой жұмыстан босатылып, іс құқық қорғау органдарына жіберілді.
ҚНРДА «Фридом Финанс» компаниясының бағалы қағаздар нарығындағы заңнама талаптарын сақтауын тексеруді жоспарлап отыр. Егер заңбұзушылықтар расталса, тиісті шаралар қабылданады.
«Фридом Финанс» — Тимур Турлов негізін қалаған Freedom Holding Corp. холдингінің құрамына кіреді.
Турлов — танымал қазақстандық кәсіпкер және қаржыгер, халықаралық қаржы холдингі Freedom Holding Corp. компаниясының негізін қалаушы және негізгі акционері. Холдингтің бас кеңсесі Алматы қаласында орналасқан. Forbes Kazakhstan дерегі бойынша, 2024 жылы оның байлығы 3,3 миллиард АҚШ долларына бағаланған, бұл көрсеткіш оны Қазақстандағы ең бай 75 кәсіпкердің ішінде бесінші орынға шығарды.
Турлов туралы не белгілі?
Тимур Турлов 1987 жылдың 13 қарашасында Мәскеу қаласында дүниеге келген. Бала кезінен-ақ қаржы мен инвестицияға қызығушылық танытқан. 16 жасында американдық инвестициялық компания World Capital Investments (WCI)-дің Мәскеу филиалында трейдер болып жұмыс істей бастайды. Сол жерде ол алғаш рет қор нарығында жұмыс істеу тәжірибесін алады. Кейінірек «Юниаструм Банк» командасына қосылып, америкалық биржаларға саудаға шығуға мүмкіндік беретін инфрақұрылымды құрумен айналысады.
2009 жылы К.Э. Циолковский атындағы Ресей мемлекеттік технологиялық университетін тәмамдап, экономист-менеджер дәрежесін алады.
2008 жылы, әлемдік қаржы дағдарысы кезінде, Турлов «Фридом Финанс» инвестициялық компаниясын құрады. Компания американдық қор нарығына қолжетімділік ұсынуға маманданған.
2011 жылдан бастап Қазақстанда тұрады. 2022 жылы ол Қазақстан азаматтығын алып, Ресей және Кариб теңізіндегі Сент-Китс және Невис мемлекетінің азаматтығынан ресми түрде бас тартты. Азаматтығын ауыстыру туралы қойған сұраққа ол келесідей жауап берген:
«Мен Қазақстанды бұрыннан бері өз үйім деп санаймын. 2011 жылы әріптестеріммен бірге мұнда бизнесімізді бастадық. Сол кезде мен Алматыға көшіп келдім. Бізге бір жағынан жолымыз болды — дәл сол уақытта зейнетақы реформасы басталып, еңбек нарығында бірқатар мықты мамандар босады. Сонымен қатар, жаңа инвестициялық өнімдерге сұраныс арта бастады. Біз осы бағытты таңдадық және бұл шешіміміз дұрыс болды», — деді Тимур Турлов Forbes.kz сайтына берген сұхбатында.
2012 жылы компания Қазақстан нарығына кеңейіп, жергілікті брокерлік фирманы сатып алды және жаңа нарықта табысты түрде орнықты. Кейінгі жылдары «Фридом Финанс» белсенді түрде дамып, өз құрамына банк, акциялар онлайн-дүкені және еуропалық брокерді қосты. 2019 жылы бұл активтердің барлығы Freedom Holding атауымен бір құрылымға біріктірілді.
Бизнесінен тыс, Тимур Турлов қайырымдылықпен де кеңінен танымал. 2022 жылы ол Қазақстан туралы жазатын авторларды қолдайтын өмірлік әдеби сыйлықтың меценаты атанды. 2023 жылы Қазақстан шахмат федерациясының президенті болып сайланып, елде шахматты дамытуға қаржы құя бастады. Ал 2024 жылы оның компаниясы Қазақстанда су тасқынынан зардап шеккендерге көмек ретінде 1 миллиард теңге (шамамен 2 миллион АҚШ доллары) бөлді.
Сын-пікір мен жанжалдар
Өткен жылы Нижний Новгород облысының Арбитраждық соты «Ассоциация» банкіне қатысты банкроттық іс аясында Тимур Турлов пен бірнеше тұлғаның мүлкіне тыйым салды. Бұл Ресейдің Депозиттерді сақтандыру агенттігінің (АСВ) талап-арызына байланысты болды. Тыйым салынған активтердің құны 18,95 миллион еуро мен 2,05 миллион АҚШ долларын құрайды, оған Турловтың бірқатар компаниялардағы үлесі де кіреді. Алайда, Турлов банкпен ешқандай байланысы болмағанын айтып, өзіне тағылған айыптарды жоққа шығарды. Freedom Holding компаниясы бұл айыптауларды жалған екенін атап өтті.
Айта кетейік, Турлов 2022 жылы Ресей азаматтығынан бас тартқан, ал Freedom Holding 2023 жылы Ресейдегі активтерін сатқан. Соған қарамастан, АСВ талап қоюын жалғастырып келеді, ал банктен қаражат жымқыру фактісі бойынша қылмыстық іс алдын ала тергеу кезеңінде қалып отыр. 2024 жылдың наурызында Турлов бұл сот шешіміне шағым түсіретінін мәлімдеген.
2023 жылдың тамыз айында танымал шортселлер-компания Hindenburg Research тергеу жариялап, Freedom Holding пен оның негізін қалаушы Тимур Турловты санкцияларды айналып өту, нарықты манипуляциялау және қаржылық есептіліктің жалғандығы үшін айыптады. Бұған жауап ретінде Freedom Holding бұл айыптауларды бұрынғы қызметкерлердің жала жаппақ әрекеті деп сипаттап, оларды толық жоққа шығарды. Тәуелсіз аудит нәтижесінде Hindenburg айтқандай табыс бұрмаланғаны немесе 2022 жылдан кейін ресейлік бизнеске бақылау сақталғаны жөнінде ешқандай дәлел табылған жоқ.
Сонымен қатар, саясаттанушы Талғат Қалиев 2023 жылы Турловты Қазақстан шахмат федерациясында ресейлік азаматтарды жоғары лауазымдарға тағайындап, жергілікті мамандарды елемей отыр деп сынға алды. Ол кәсіпкердің патриоттығына күмән келтіріп, Турлов шахмат федерациясын өзінің жеке компаниясын жарнамалау үшін пайдаланып отыр деп мәлімдеді. Қалиев федерация жүлделерінде компания логотипінің көрсетілуін сынап, Мәдениет және спорт министрлігінен Федерация жұмысына қатысты тексеріс жүргізуді сұрады.
